Thursday, August 4, 2011

Don DeLillo, MAO II

Don DeLillo, MAO II, ( Viking, New York 1991), μετφρ. Μαρία Σκαρα, εκδ. Χατζηνικολή 1996, 261 σελ. Αφιέρωση στον εκδότη και συγγραφέα, Γκόρντον Λις.



Το βιβλίο κέρδισε το PEN/Faulkner Award και υποψηφιότητα για το Pulitzer.



***

Ακόμη μια φορά, αφέθηκα μ`εμπιστοσύνη στη γοητεία αυτού του ιδιαίτερου συγγραφέα, ο οποίος θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους σύγχρονους αμερικανούς λογοτέχνες. Η ικανότητα να στήνει σκηνές και να ζωγραφίζει εσωτερικά τοπία, άλλοτε με λεπτομέρειες κι άλλοτε με αδρές αφαιρετικές γραμμές, να φωτογραφίζει φευαγαλέα στιγμιότυπα της σύγχρονης ζωής, να συλλαμβάνει τα μηνύματα της εποχής στη γέννησή τους, να προχωρά τη σκέψη του στο μέλλον, να θίγει θέματα συχνά δημοσιογραφικά με συγγραφική μαεστρία, ο ιδιότυπος σαρκασμός και η σάτυρα, μου επέβαλαν τον δικό τους ρυθμό ανάγνωσης, άλλοτε επιμηκύνοντας κι επιβραδύνοντας κι άλλοτε επιταχύνοντας απολαυστικά.
Κι όλα αυτά με την ιδιαίτερη γραφή του, το δούλεμα της φράσης, την αυστηρή επιλογή των λέξεων...

"Κάθε φράση κρύβει μιαν αλήθεια στο τέλος της και ο συγγραφέας μαθαίνει πως να την αναγνωρίζει όταν φτάνει εκεί. Επιφανειακά αυτή η αλήθεια είναι η ισορροπία της φράσης, ο ρυθμός της και το ισοστάθμισμά της. Στο βάθος όμως είναι η ακεραιότητα του συγγραφέα καθώς εναρμονίζεται προς τη γλώσσα....Υπάρχει μια ηθική δύναμη σε μια φράση όταν αυτή βγαίνει σωστά. Εκφράζει τη θέληση του συγγραφέα να ζήσει..." σελ.60
"Επρεπε να προσέξει ιδιαίτερα τον τρόπο που η γυναίκα ξεστόμιζε μακρόσυρτα μια σειρά από λέξεις σαν μαντίλια δεμένα το`να συνέχεια του άλλου, προτού τις ξαναπεράσει από τη σκέψη της για να καταλάβει". σελ 199


Στο ΜΑΟ ΙΙ έχουμε την αριστοτεχνική ενορχήστρωση ενός κουαρτέτου φωνών. Ο κεντρικός ήρωας και η πιο δυνατή φωνή του βιβλίου είναι ο Μπιλ Γκρέι, μεγάλος συγγραφέας που έχει χρόνια να γράψει και ζεί απομονωμένος σαν ερημίτης, απογεύγοντας κάθε δημοσιότητα. Δουλεύει συνεχώς το τελευταίο του βιβλίο αλλά δεν τολμά να το εκδόσει επιμένοντας σε κάθε λεπτομέρεια. Δίπλα του ο βοηθός του Σκοτ, παλιός αναγνώστης του, που τον έψαξε απεγνωσμένα κι όταν τελικά τον ανακάλυψε έμεινε πλάι του ρυθμίζοντας τα βαρετά θέματα της καθημερινότητας και τη γραφειοκρατική δουλειά του αρχείου. Στην ουσία όμως, φτάνει να ρυθμίζει πολύ πιο ουσιαστικά θέματα και να αποκτά σημαντικό έλεγχο πάνω στον συγγραφέα. Στο απομονωμένο σπίτι ζεί και η σύντροφος του Σκοτ, η Κάρεν, οπαδός μιας αιρετικής εκκλησίας, με περίεργο ψυχισμό και τάσεις φυγής και περιπλάνησης ανάμεσα στο ανώνυμο πλήθος από άστεγους και απόκληρους της κοινωνίας. Τέλος, εμφανίζεται η Μπρίτα, φωτογράφος συγγραφέων, η οποία φωτογραφίζει τον Μπιλ όταν αυτός αποφασίζει πως ήρθε η ώρα να δώσει και πάλι στο δημόσιο φως την εικόνα του.

Αφηγηματικά, ακούμε και τις τέσσερις φωνές καθαρά. Οι χαρακτήρες είναι ολοκληρωμένοι, καθένας με τις ιδιαιτερότητές του και τις μύχιες σκέψεις του, καθένας με την δική του βιοθεωρία. Εξαιρετικοί τόσο οι εσωτερικοί μονόλογοι όσο και οι διάλογοι. Παράλληλα σχηματίζονται δευτερεύοντες ρόλοι, όπως αυτός του μεγαλοεκδότη του Μπιλ ή του ποιητή (alter ego του συγγραφέα) που έχει απαχθεί και κρατείται όμηρος από μια τρομοκρατική οργάνωση κάπου στη Βηρυτό.

Τα θέματα που θίγονται είναι, ο σύγχρονος τρόπος ζωής, η μαζικότητα, ο συνωστισμός, η μαζική κουλτούρα και συνείδηση, το πλήθος (Μάο, Χωμεϊνί, Moon) η τρομοκρατία, η απολυταρχία, ο συγγραφέας και η δύναμή του, η γλώσσα, η δύναμη της εικόνας και της φωτογραφίας, η αλήθεια του εαυτού και η συνειδητότητα. Είναι χαρακτηριστική η εμμονή του, για άλλη μια φορά, με τους δίδυμους πύργους του Διεθνούς Κέντρου Εμπορίου.

Ο συγγραφέας έχει δηλώσει ότι δυο φωτογραφίες έδωσαν τροφή στην έμπνευσή του:
-μια φωτογραφία του συγγραφέα D.J.Salinger ο οποίος ζούσε μακριά από την δημοσιότητα για χρόνια και στην οποία εμφανίζεται οργισμένος που σπάνε τη σιωπή του.
-μια φωτογραφία τελετής μαζικού γάμου της Unification Church .



Αξίζει να σημειώσουμε τη fatwā θανάτου που είχε εκδόσει ο Χωμεϊνί το 1989 σε βάρος του συγγραφέα Salman Rushdie για το βιβλίο του Σατανικοί στίχοι, σαν πιθανό γεγονός που επηρέασε τον συγγραφέα. Τέλος στο εξώφυλλο, στο τίτλο και στο εσωτερικό του βιβλίου υπάρχει αναφορά στο έργο του Warhol, Μαο.





http://www.questia.com/googleScholar.qst?docId=5008225257 : "Two's a Crowd: Mao II, Coke II, and the Politics of Terrorism in Don DeLillo" by Richard Hardack :

"The appearance of a second Mao or Mao II in the text, Warhol's mass-produced dissemination of the Mao image, is paralleled by the appearance of the product Coke II--to some extent a parodic version of the ill-fated New Coke--staging an ironic contest between which two equally Western symbols will colonize the world. In this series of transpositions, DeLillo dramatizes what Anthony Giddens describes as the surprise of postmodernism, that "scarcely anyone today seems to identify post-modernity with what it was once widely accepted to mean--the replacement of capitalism by socialism"(46). Instead, postmodernity perversely heralds the apparent 'replacement' (but actual supplementation) of capitalism by the capitalist symbols of socialism. With archly postmodern irony, DeLillo uses the appropriated, primary symbol of Marxism to critique capitalist xenophobia and its appropriation of other sign systems to its own uses. The children of Marx and Coca Cola grow up to inherit one another, and discover their actual fraternity".



http://perival.com/delillo/meandmaoii.html

http://perival.com/delillo/delillo.html


http://en.wikipedia.org/wiki/Blessing_ceremony_of_the_Unification_Church


https://urresearch.rochester.edu/fileDownloadForInstitutionalItem.action?...


http://www.dailymail.co.uk/news/article-1246881/Why-did-J-D-Salinger-spend-60-years-hiding-shed-writing-love-notes-teenage-girls.html




Thomas Pynchon:"This novel's a beauty. DeLillo takes us on a breathtaking journey, beyond the official versions of our daily history, behind all easy assumptions about who we're supposed to be, with a vision as bold and a voice as eloquent and morally focused as any in American writing."



"Τα χιλιάδες ζευγάρια στέκουν και ψάλλουν. Γύρω τους στον κόσμο, άνθρωποι ανεβαίνουν τις κυλιόμενες σκάλες και ρίχουν κρυφά βλέμματα στα πρόσωπα που κατεβαίνουν. Ανθρωποι κρατούν μετέωρα φακελάκια τσαγιού πάνω από τα λευκά φλιτζάνια με το ζεστό νερό. Αυτοκίνητα τρέχουν αθόρυβα στους αυτοκινητόδρομους σχηματίζοντας γραμμές ζωγραφιστό φως. Ανθρωποι κάθονται στα γραφεία και κοιτάζουν τους τοίχους...Ανθρωποι βολεύονται σε αριθμημένες θέσεις και πετούν μέσα από τις ζώνες του χρόνου, τους νεφοθύσανους και τη σκοτεινή νύχτα, ξέροντας πως ξέχασαν να κάνουν κάτι
Το μέλλον ανήκει στις μάζες" σελ 26