Tuesday, March 15, 2011

Ντον Ντελίλλο Λευκός Θόρυβος

Ντον Ντελίλλο, Λευκός Θόρυβος, ΕΣΤΙΑ 1991, Μτφρ. Π. Αμπατζόγλου, σ.408
Don DeLillo, White Noise, 1984 (National Book Award )

Στην αρχή του βιβλίου υπάρχει η ερμηνευτική σημείωση:
"ΛΕΥΚΟΣ ΘΟΡΥΒΟΣ : Ηλεκτρονικός θόρυβος με την ίδια ένταση σε κάθε συχνότητα. Ο όρος χρησιμοποιείται σε αναλογία με το λευκό φως που περιέχει κάθε συχνότητα μέσα στο οπτικό φάσμα".


Το βιβλίο χωρίζεται σε τρία μεγάλα κεφάλαια: Κύμματα και ακτινοβολία (11-141), Το εναέριο τοξικό επεισόδιο(145-213), ΝΤΑΪΛΑΡΑΜΑ(217-408)

Βρισκόμαστε στον πυρήνα μιας αμερικάνικης οικογένειας, ίσως με κάποια δόση υπερβολής και μεγένθυνσης πχ ο ήρωας, πανεπιστημιακός καθηγητής χιτλερικών σπουδών, είναι πέντε φορές παντρεμένος. Παρακολουθούμε τον αμερικάνικο τρόπο ζωής μέσα από καθημερινές συνήθειες, νοοτροπίες, τρόπους σκέψης, τρόπους αντίδρασης στα μικρά και στα σημαντικά γεγονότα του βίου, τις ανθρώπινες σχέσεις (οικογενειακές, κοινωνικές, επαγγελματικές). Το προφανές και καθημερινό, καποιες φορές, μπορεί να μοιάζει εξωτικό.
Οι χαρακτήρες, ακόμη και οι δευτερεύοντες, διαγράφονται ανάγλυφα σε όλες τις διαστάσεις τους. Η γλώσσα (προφανώς και η μετάφραση)προσφέρει αναγνωστική απόλαυση, άλλες φορές με λιτότητα κι άλλες φορές με παραληρηματικό ενθουσιασμό. Οι λέξεις συχνά μοιάζουν να έχουν μια ιδιαίτερη βαρύτητα κι ενέργεια που επηρεάζουν την ατμόσφαιρα και διαβρώνουν ή ενισχύουν από μέσα τα νοήματα του κειμένου. Διάφορα ετερογενή στυλ συμπλέκονται και μοντάρονται στο σύνολο του έργου: δραματικότητα και χιούμορ, ειρωνία, εγκεφαλική αποστασιοποίηση, παράλογο... Η πλοκή, ενώ αρχικά μοιάζει επίπεδη και "απάνεμη", αποκτά σταδιακά ιδιαίτερο ενδιαφέρον, τονικότητες, διαβαθμίσεις και κορυφώσεις έντασης και αγωνίας, κάποιες στιγμές με κινηματογραφικού ύφους σκηνές.

Θίγονται με γλαφυρό και διεισδυτικό τρόπο οι ακόλουθες μεγάλες θεματικές:
-Καταναλωτική κοινωνία (καταπληκτικές σκηνές στο σούπερ-μάρκετ, τα προϊόντα, τα κουπόνια, τα διαφημιστικά φυλλάδια, οι επιταγές, τα περιοδικά των σούπερ-μάρκετ, οι "γνώσεις" που προσφέρουν και οι ανάγκες που δημιουργούν. Φαστ-φουντ και φαγητό. Εξαιρετική η σκηνή που ο ήρωας εξετάζει με ακρίβεια χειρουργού τη βρώμικη μάζα από τα σκουπίδια της οικογένειας. )
-Περιβαλλοντική μόλυνση. Ειδικά στο δεύτερο μέρος του βιβλίου με την περιγραφή του τοξικού νέφους, μετά από ένα ατύχημα, που απειλεί την ζωή των ανθρώπων, μοιάζει να τους κυνηγά, τους βγάζει από τις εστίες τους μέσα στη νύχτα, τους προκαλεί πανάρχαια ένστικτα φόβου, αγωνίας και επιβίωσης...
-Υπαρξιακή αγωνία, ο φόβος του θανάτου και το νόημα της ζωής διατρέχει τη ραχοκοκαλιά όλου του μυθιστορήματος, ιδιαίτερα στο τρίτο μέρος με τον ευφάνταστο τίτλο που μοιάζει με λογοπαίγνιο: ΝΤΑΪΛΑΡΑΜΑ, παίζοντας με το όνομα ενός μαγικού ψυχοφάρμακου (Ντάιλαρ)που σβήνει τον φόβο του θανάτου και του Νταλάι Λαμα.
-Η γνώση, η επιστήμη, οι πληροφορίες.
-Η οικογένεια, δομή, δεσμοί, σχέσεις, κρίση.
-Θεωρίες συνωμοσίας.
-Η πραγματικότητα και η προσομοίωσή της.


"Το πρόσωπο στην οθόνη ήταν της Μπάμπετ. Τι σήμαινε αυτή η παρουσία; Τι γύρευε εκεί ξεκάθαρη, κορνιζαρισμένη σε κλειστά όρια; Ηταν πεθαμένη, χαμένη, ασώματη; Μήπως ήταν το πνεύμα της, ο μυστικός εαυτός της, κάποιο δυσδιάστατο ομοίωμα που κυκλοφορούσε με τη δύναμη της τεχνολογίας, ελεύθερο να γλιστράει μέσα από συχνότητες κυμάτων...Κάτι παράξενο με άρπαξε, κάτι σαν ψυχικός αποπροσανατολισμός...Η εικόνα ήταν που είχε σημασία, το πρόσωπο ξεκάθαρο αλλά επίπεδο, απομακρυσμένο, σφραγισμένο, άχρονο. Ηταν και δεν ήταν αυτή. Κύματα και ακτινοβολία. Κάτι γλιστρούσε μέσα από το πλέγμα. Εστελνε ένα φως κατά πάνω μας, γεννιόταν ακατάπαυστα, σχηματιζόταν και ξεσχηματιζόταν καθώς οι μυς στο πρόσωπό της δούλευαν για να φτιάξει ένα χαμόγελο ή την ομιλία, καθώς οι ηλεκτρονικές κουκίδες κυκλοφορούσαν σαν σμήνος. μας διαπερνούσαν με την Μπάμπετ. Η εικόνα της προβαλλόταν στα σώματά μας, κολυμπούσε μέσα μας και διαμέσου μας. Η μπάμπετ των ηλεκτρονίων και των φωτονίων..." σελ.139-140


"Everything seemed to be in season, sprayed, burnished, bright. . . . The place was awash in noise. . . . The toneless systems, the jangle and skid of carts, the loudspeaker and the coffee-making machines, the cries of children. And over it all . . . a dull and unlocatable roar, as of some form of swarming life just outside the range of human apprehension."



Ο ΝτεΛίλλο αισθάνεται αρκετά έγκαιρα το "Λευκό Θόρυβο" της εποχής μας, την υπερπληροφόρηση και τον συνεχή βομβαρδισμό με μηνύματα που , αντί να διευρύνει την αντίληψή μας, την καλύπτει τελικά με σύγχυση και χάος.

Περίεργη αίσθηση να διαβάζεις ξαφνικά τη προφητεία γραμμένη το 1984:
"Μέλη μιας λατρευτικής ομάδας που πιστεύει στ`αεροπορικά δυστυχήματα θα απαγάγει ένα τζάμπο τζετ και θα το συντρίψει πάνω στο Λευκό Οίκο, ως πράξη τυφλής αφοσίωσης στο μυστηριώδη κι απόμακρο αρχηγό τους..." σελ 191



http://www.nytimes.com/1985/01/13/books/delillo-noise.html

http://www.gradesaver.com/white-noise/study-guide/about/


http://www.perival.com/delillo/ddinterviews.html



"The writer is the person who stands outside society, independent of affiliation and independent of influence. The writer is the man or woman who automatically takes a stance against his or her government. There are so many temptations for American writers to become part of the system and part of the structure that now, more than ever, we have to resist. American writers ought to stand and live in the margins, and be more dangerous. Writers in repressive societies are considered dangerous. That's why so many of them are in jail."



Don Delillo - Ann Arensberg, published in Vogue, August 1988.