Thursday, August 19, 2010

Ξαποσταίνοντας στον βραχόκηπο του Καζαντζάκη...



"Προχωρούσα μέσα σ`ένα κήπο...πέρασα κάτω από μια σιντοϊκή πύλη...έφτασα στα σκαλοπάτια του παμπάλαιου ναού...Μήτε ένα άγαλμα, μήτε μια εικόνα...τίποτα άλλο παρά ένα μεγάλο μπρούντζινο αγγείο, γεμάτο καθάριο νερό. Τα σύννεφα περνούν από πάνω, και τα βλέπεις να καθρεφτίζονται στο διάφανο νερό. Εσκυψα και κοίταξα το πρόσωπό μου να πλέει εκεί μέσα σαν ίσκιος. Ενα φύλλο έπεσε από ένα δέντρο και πήρε ν`αρμενίζει πάνω στο πρόσωπό μου. Ενα αγεράκι φύσηξε, και το νερό κατσάρωσε όλο ρίγος...Η ψυχή μου είναι γεμάτη από λαγαρό νερό όπως αυτό το μπρούντζινο αγγείο στο κατώφλι του σιντοϊκού ναού. Ερωτες, ιδέες, τρομερά ψυχανεμίσματα, περνούν από πάνω της σαν κούφια σύννεφα ή μαραμένα φύλλα...."

Μετά το ταξίδι του στην Απω Ανατολή το 1935, ο Καζαντζάκης έγραψε τον Βραχόκηπο στα γαλλικά "Le jardin des rochers". Η πρώτη σκέψη του για τον τίτλο ήταν: "La double Marche"- Η Διπλή Πορεία, γιατί πράγματι, σε όλα τα ταξίδια του, η πορεία, η εξερεύνηση, η περιήγηση ήταν δυοειδής, εσωτερική και εξωτερική, στην επιφάνεια και τον βυθό των πραγμάτων, στον πυρήνα και την περιφέρεια, φυγή κι επιστροφή. Στο μυαλό μου η φράση του Ελύτη "εσωτερική βραδυπορεία" και η "εναντιοδρομία" του Παπαδίτσα. Σύμφωνα με τον Πρεβελάκη, σχεδίαζε να καταγράψει τα διάφορα επίπεδα, τους αναβαθμούς και τα στάσιμα της Πορείας σε κάποια μελλοντικά έργα με τους χαρακτηριστούς τίτλους: "Monastère des rochers" "école des rochers" "Rochers"...διαδοχικά σκαλοπάτια μια "ασκητικής" μέχρι την πλήρη αφαίρεση. Το βιβλίο συνοδεύει και συνοδεύεται από την "Ασκητική"(το πνευματικό μανιφέστο του συγγραφέα) και το "Ταξιδεύοντας Κίνα-Ιαπωνία".

Παρά τις επαναλήψεις και τις επανερχόμενες εμμονές του Καζαντζάκη, πράγμα που πιθανόν να κουράζει κάποιους, ο Βραχόκηπος, διακρίνεται για την μαστοριά του λόγου, την δύναμη της εικονοποιίας, την βαθύτητα και την διεισδυτικότητα της σκέψης, την ποιητική αναψηλάφιση των εξωτερικών και εσωτερικών εμπειριών, τηνπροσπάθεια να διακρίνει και να κατανοήσει, πέρα από την ταξιδιωτική και τουριστική αναπαράσταση του ξένου τόπου και της ξένης φυλής, την ουσία αυτής της διαφορετικότητας. Κάποιες φορές ξαφνιάζει...

"Το ταξίδι είχε δώσει τον καρπό του: ένα κόκκινο μήλο γεμάτο στάχτη, και το αγαπούσα. Ηταν ακριβώς όπως το είχα από μακρόν ποθήσει. Το κρατούσα θωπευτικά στο χέρι μου όπως ο θεός στα βυζαντικά κονίσματα κρατά τη κόκκινη σφαίρα, τη γη..."

"Αν σκίσεις την καρδιά μου

θα βρείς τις τρείς χορδές του σαμισέν

σπασμένες"

"Το πρώτο κύμα που σε κυριεύει αντικρύζοντας το Βούδα τούτον, είναι η χαρά που νιώθει ο κολυμβητής όταν σμίγει απλωτά τα χέρια, τεντώνει τα αντικνήμια, ζυγιάζεται μιαν αστραπή στ`ακροδάχτυλα και ρίχνεται στη θάλασσα..."


Νίκου Καζαντζάκη, Ο βραχόκηπος (1936), Μετάφραση Π.Πρεβελάκης (1959-1960) από το γαλλικό πρωτότυπο Le jardin des rochers.

No comments:

Post a Comment