Monday, November 29, 2010

Jonathan Littell, Ευμενίδες

Jonathan Littell, Ευμενίδες, μτφρ. Αγγελος Φιλιππάτος, Λιβάνη 2008, σελ 951
Jonathan Littell, Les bienveillantes, 2006 / The Kindly Ones(στην αγγλική μετάφραση)
Κέρδισε το μεγάλο βραβείο μυθιστορήματος της Γαλλικής Ακαδημίας καθώς και το βραβείο Goncourt το 2006.
Υπάρχει αφιέρωση στην αρχή του βιβλίου: Στους νεκρούς.

Ο συγγραφέας έχει δηλώσει ότι έχει δουλέψει πολλά χρόνια για τη συγγραφή του βιβλίου ψάχνοντας σε αρχεία, μαρτυρίες, ντοκουμέντα, ταινίες, ιστορικές έρευνες, στρατιωτικά και διοικητικά έγγραφα, και έχοντας ταξιδέψει για επιτόπια έρευνα σε αρκετές χώρες. Ο τίτλος παραπέπμει στην ομώνυμη τραγωδία του Αισχύλου και στο δίπολο Ερινύες-Ευμενίδες, στις έννοιες έγκλημα-τιμωρία, τύψεις-καθαρμός, σκληρότητα-επιείκια, δίκαιο-άδικο.

Ακολουθώντας την δομή μιας σουίτας του Μπάχ ή των μουσικών έργων για κλαβεσάν του Rameau και του Couperan, αγαπημένων συνθετών του αφηγητή, χωρίζει το βιβλίο σε εφτά μέρη: μετά την εισαγωγική toccata ακολουθούν έξι ρυθμοί/χοροί (allemande I, II, courante, sarabande, menuet en rondeaux, air, gigue) συνθέτοντας έναν μακάβριο χορευτικό κύκλο. Εκτός από το πρώτο κεφάλαιο, σε όλα τα υπόλοιπα ακουλουθείται αυστηρή χρονολογική σειρά στην αφήγηση των "ιστορικών" γεγονότων, με κάποια πισογυρίσματα που αφορούν μόνο τη προσωπική ζωή και τη παιδική ηλικία του ήρωα.

1.Toccata (13-36): δεκατία του εδομήντα, ο αφηγητής μας πληροφορεί για το παρόν, δουλεύει σ΄ένα εργοστάσιο παραγωγής δαντέλας στη βόρεια Γαλλία, πιθανόν στο Καλέ όπου ανθούσε για πολλά χρόνια η βιοτεχνία του υφάσματος. Ζεί μια ήρεμη και ταχτοποιημένη ζωή, με τη γυναίκα και τα δίδυμα παιδιά του, χωρίς να τον συνδέει κάποια ιδιαίτερη σχέση αγάπης μαζί τους. Παράλληλα μας πληροφορεί για το παρελθόν του και τον ρόλο του στη ναζιστική Γερμανία ως μέλος των Einsatzgruppen(τάγματα θανάτου, SS, Gestapo, Kripo, SD που ακολουθούσαν και συνεργάζονταν με την Wehrmacht/ένοπλες δυνάμεις).Μας παρουσιάζει τον σκοπό της συγγραφής, που είναι η αφήγηση της ιστορίας του κατά τον πόλεμο χωρίς να ζητά να απολογηθεί ή να αποδώσει ευθύνες. Είναι καλό, όταν κάποιος καταφέρει να τελειώσει την ανάγνωση των 950 σελίδων, να επιστρέψει και να ξαναδιαβάσει αυτό το πρώτο κεφάλαιο, όπου ο αφηγητής δίνει τις δικές του εξηγήσεις όταν όλα έχουν τελειώσει.

"Frères humains, laissez-moi vous raconter comment ça s`est passé...il`s`agit d`une sombre histoire, mais édifiante aussi, un veritable conte moral..."
"Αδέρφια μου, συνάνθρωποί μοι, επιτρέψτε μου να σας αφηγηθώ πως συνέβησαν όλα. Δεν είμαστε αδέρφια σου και δε θέλουμε να τα μάθουμε, θα μου απαντήσετε. Η αλήθεια είναι ότι πρόκειται για μια δραματική αλλά εποικοδομητική ιστορία, για ένα πραγματικό παραμύθι με ηθικό δίδαγμα, σας διαβεβαιώνω...Εξάλλου σας αφορούν: θα δείτε ότι σας αφορούν. Μη νομίζετε ότι θα προσπαθήσω να σας πείσω για οτιδήποτε... "

"Αν έπειτα από τόσα χρόνια αποφάσισα να γράψω την ιστορία μου, είναι για να βάλω σε μια σειρά όσα έγιναν, όχι για σας, αλλά για μένα....Μετά τον πόλεμο έζησα διακριτικά. Δόξα τω θεώ, δε χρειάστηκε ποτέ, όπως έκαναν μερικοί πρώην συνάδελφοί μου, να γράψω τα απομνημονεύματά μου για να δικαιολογηθώ, επειδή δε χρειάζεται να δικαιολογήσω τίποτα.... Δε μετανιώνω για τίποτα: έκανα τη δουλειά μου, αυτό είναι όλο....
Εξάλου οι άνθρωποι ξεχνούν γρήγορα. Το διαπιστώνω καθημερινά. Ακόμη και όσοι έξησαν τον πόλεμο, αναφέρονται σχεδόν πάντα σ`αυτόν χρησιμοποιώντας στερεότυπες σκέψεις και φράσεις.... ένας σάπιος συναισθηματισμός, μια νεκρή, αποκρουστική γλώσσα."

"Εδώ και πολλά χρόνια η σκέψη του θανάτου είναι πιο κοντά μου και απο τη φλέβα του λαιμού μου, όπως αναφέρει η τόσο όμορφη φράση του Κορανίου"

"...αυτό που έλεγε ο Σοφοκλής: Αυτό που περισσότερο απ`όλα πρέπει να προτιμάς, είναι να μην είχες γεννηθεί. Εξάλλου, και ο Σοπενχάουερ έχει γράψει περίπου το ίδιο: θα ήταν προτιμότερο να μην υπήρχε τίποτα. Καθώς στη Γη υπάρχει περισσότερος πόνος παρά ευχαρίστηση...η αγωνία του ζώου που το κατασπαράζουν είναι μεγαλύτερη από την ευχαρίστηση αυτού που το κατσπαράζει".


2.Allemand I,II(37-332): ακολουθούμε τον αφηγητή-πρωταγωνιστή, τον δόκτωρ Μαξιμίλιαν Άουε, στο ανατολικό μέτωπο του πολέμου, στην Ουκρανία, την Κριμαία και τον Καύκασο. Παρακολουθούμε τη ωμή σφαγή χιλιάδων Εβραίων και Μπολσεβίκων. Αρχίζουμε να αντιλαμβανόμαστε τις διαμάχες και τις κόντρες ανάμεσα στα διάφορα στρατιωτικά σώματα και τάξεις. Γινόμαστε μάρτυρες μιας σκληρής διαμάχης στους κόλπους της γερμανικής γραφειοκρατίας (με γλωσσολογικά και ανθρωπολογικά επιχειρήματα)για το αν μια ξεχασμένη φυλή του Καυκάσου είναι όντως εβραϊκή ή όχι και για την τύχη που θα πρέπει να τις επιφυλάξουν οι Γερμανοί. Το κεφάλαιο τελειώνει με την δυσμενή μετάθεση του αφηγητή στο Στάλιγκραντ.

3. Courante (333-420): Η πολιορκία του Στάλιγκραντ. Τα σημάδια της αδυναμίας. Ο διάλογος με τον μπολσεβίκο αιχάλωτο για τις διαφορές και τις ομοιότητες του εθνικοσοσιαλισμού και του σοσιαλισμού. Ο τραυματισμός του αφηγητή από σφαίρα στο κεφάλι και η σωτηρία του από θαύμα. Εξαιρετικές οι σελίδες της παραληρηματικής περιπλάνησης στον ονειρικό κόσμο κατά την διάρκεια της ανάρρωσης, στα ρύματα κάτω από την παγωμένη επιφάνεια του ποταμού, στο ονειρικό αερόστατο, στις λευκές χιονισμένες κοιλάδες, με πρωταγωνίστρια την δίδυμη αδερφή του ήρωα.

4.Sarabante (421-520): Ο Μαξ Άουε αναρρώνει από το τραύμα του, παρασημοφορείται σαν ήρωας και προάγεται. Περνά κάποιο διάστημα στη Γαλλία, βρίσκει παλιούς φίλους και επισκέπτεται την μητέρα του και τον πατριό του στην Αντίμπ, με τους οποίους δεν είχε ιδιαίτερα καλές σχέχεις. Οι γονείς του δολοφονούνται άγρια. Δεν γνωρίζουμε (ούτε οι αναγνώστες ούτε ο ήρωας ) αν ήταν αυτός ο δράστης του φριχτού εγκλήματος. Φεύγει σαν κυνηγημένος κι επιστρέφει γρήγορα στο Βερολίνο.

5.Menuet en rondeaux (521-834): αποτελεί το μεγαλύτερο κεφάλαιο του βιβλίου. Ο Μαξ Άουε προωθείται από κάποιους υψηλά ιστάμενους και αναβαθμίζεται. Εργάζεται στο πλευρό του Heinrich Himmler. Παρακολουθούμε εκ των έσω πρόσωπα, χαρακτήρες, προσωπικές φιλοδοξίες, αντικρουόμενες ιδεολογίες, διαπλοκές (Himmler, Eichmann, Rudolf Höß, Speer). Η γερμανική γραφειοκρατία και η τελική λύση, το δίλημμα: εξόντωση όλων των Εβραίων ή χρησιμοποίησή τους ως εργατικό δυναμικό στη πολεμική βιομηχανία της Γερμανίας. Επίσκεψη στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, οργάνωση και συνθήκες κράτησης. Επιχείρηση στην Ουγγαρία. Παραληρηματικός πυρετός, μονόλογοι για την ευθύνη/γνώση των απλών ανθρώπων-ενοχές. Συνεχόμενοι βομβαρδισμοί στο Βερολίνο, ήττες, πτώση του ηθικού, πραξικόπημα εναντίον του Χίτλερ, εσπευσμένη εκκένωση του Αουσβιτς από φόβο να μην πέσει στα χέρια των Ρώσων. Αστυνομικοί τον κατηγορούν για τον φόνο της μητέρας του και του πατριού του.


6. Air (835-880): Ο ήρωας περνά μερικές εβδομάδες μακριά από το βομβαρδιζόμενο Βερολίνο και τα πεδία των μαχών, στο έρημο σπίτι της αδερφής του, στη Πομεναρία (περιοχή στις ακτές της Βαλτικής που μοιράζεται στη Γερμανία και τη Πολωνία). Χάνει την αίσθηση του χρόνου και της πραγματικότητας, βυθίζεται σε μια ονειρική διάσταση, αφήνεται στα πάθη του και την αιμομικτική εμμονή του για την αδερφή του Ούνα. Άκρατος ερωτισμός και παραλήρημα, σεξουαλική υπερδιέγερση και καταβύθιση στο φαντασιακό βυθό, χίμαιρες και φαντάσματα.


7.Gιgue (881-939): προέλαση των Ρώσων, περιπετειώδης φυγή από το κτήμα της αδερφής του, επιστροφή σ`ένα κατεστραμένο και καιόμενο Βερολίνο όπου επικρατεί το χάος και η αναρχία λίγο πριν το τέλος. Αποκτήνωση.
Την ώρα που μπαίνουν τα ρώσικα τανκς στη πόλη, οι παλιοί λογαριασμοί μοιάζουν να ξεκαθαρίζουν μέσα στη ¨θεατρική σκηνή" του κατεστραμένου ζωολογικού κήπου. Οι δύο αστυνομικοί που τον κατατρέχουν σαν ερινύες καιρό τώρα για τον φόνο των γονιών του σκοτώνονται από ελεύθερα πυρά, ενώ ο Αουε δεν διστάζει να σκοτώσει τον καλύτερο φίλο του, που του είχε σταθεί όλα τα προηγούμενα χρόνια, προκείμενου ν`αφήσει τη δική του ταυτότητα στη τσέπη του φίλου του και να καρπωθεί μια νέα, ψεύτικη γαλλική ταυτότητα ώστε να μπορέσει να διασωθεί και να περάσει ατιμώρητος στη Γαλλία. Εχει πλέον ξεκαθαρίσει με το παρελθόν του (τελευταία φράση: "οι ευμενίδες ξαναβρήκαν τα ίχνη μου").


Ο 'Ηρωας

Ο ήρωας-αφηγητής έχει κάποιες ιδιαιτερότητες (μερικές από τις οποίες μοιάζει να ικανοποιούν κάποια κλισέ και στερότυπα για τους ναζί). Είναι διανοούμενος, νομικός και γνώστης της λογοτεχνίας (συχνές λογοτεχνικές αναφορές πχ Σταντάλ, Μπλανσό, Φλωμπέρ, αλλά και σύνδεση με τους Brasillach et Rebatet). Μιλά γαλλικά, λατινικά και αρχαία ελληνικά. Αγαπά με πάθος τη μουσική. Δεν μπορεί να αποδεχτεί την εγκατάλειψη από τον πατέρα του. Είναι ομοφυλόφιλος, αιμομίκτης (από τη σχέση του με την αδερφή του αποκτά δίδυμα) και μητροκτόνος(γεγονός που δεν επιβεβαίωνεται αλλά υπονοείται). Η ζωή του και ο χαρακτήρας του πράγματι θα μπορούσαν να δώσουν υλικό για μια τραγωδία. Εκτός από τον τίτλο, θα μπορούσαμε να διακρίνουμε κι αλλους παραλληλισμούς με την τριλογία του του Αισχύλου Ορέστεια: Ο Ορέστης σκοτώνει την μητέρα του για να εκδικηθεί την δολοφονία του πατέρα του. Ο Μαξ Αουε κατηγορεί την μητέρα του για την φυγή του πατέρα του και την κήρυξή του ως αποθανόντα μετά την εξαφάνισή του. Επιστρέφει μετά από χρόνια στο πατρικό σπίτι και ακολουθεί η δολοφονία της μητέρας του και του πατριού του με τσεκούρι, χωρίς να περιγράφεται η σκηνή. Αυτοδικία και "απόδοση δικαιοσύνης".

Ο ίδιος ο συγγραφέας δηλώνει για τον ήρωά του ότι διάλεξε το όνομα τυχαία, μέσα από μια μεγάλη συγκεντρωτική λίστα ονομάτων, επειδή του άρεσε η ιδέα για ένα όνομα που να μην περιέχει σύμφωνα: Άουε. Και μάλιστα αναφέρει ότι μετά την έκδοση του έργου έλαβε ένα γράμμα από κάποιον στην Αμερική που είχε ακριβώς το ίδιο όνομα Maximilien Aue.
Conférence du 24 avril 2007, De l'abjection à la banalité de mal, ENS /
Table ronde autour de "Les bienveillantes" de Jonathan Littell
http://www.diffusion.ens.fr/index.php?res=conf&idconf=1726 :


*
Πρόκειται για "επικό έργο", έναν λογοτεχνικό άθλο, όχι μόνο για το μέγεθος αλλά και για όλη την έρευνα, τη σχολαστικότητα και την απίστευτη δουλειά που κρύβεται πίσω από κάθε σελίδα. Εχει στοιχεία από λογοτεχνικά απομνημενεύματα και αυτοβιογραφία. Σε κάθε σκηνή καταλαβαίνουμε το αποτύπωμα της ιστορίας και της πραγματικής πραγματικότητας να συμπιέζουν τη μεμβράνη της λογοτεχνικότητας. Σε κάποιες στιγμές έχουμε απρόσωπη, αποστασιοποιημένη αφήγηση, με λεπτομερή παράθεση στοιχείων και ντοκουμέντων που θυμίζει ντοκιμαντέρ. Σε κάποια άλλα σημεία η αφήγηση χρωματίζεται απο συναισθήματα, σωματοποιείται η φρίκη και η τρέλα μέσα από τα συμπτώματα της υγείας του ήρωα. Η ατμόσφαιρα και η "αίσθηση" της εποχής αναπαριστάται ανάγλυφα από μικρές χαρακτηριστικές λεπτομέρεις. Μέσα από ένα λογοτεχνικό έργο όπου οι φανταστικοί ήρωες συγκατοικούν και συνομιλούν με υπαρκτά ιστορικά πρόσωπα, ξαναδιαβάζουμε και κατανοούμε την ιστορία από μια ιδιαίτερη οπτική. Γνωρίζουμε τη ναζιστική απολυταρχία και θηριωδία εκ των έσω, μέσα από τα ίδια τα γρανάζια του μηχανισμού της.
Από συνέντευξη στη Wall Street Journal:
"How difficult was it to focus on the death squads in the Ukraine and various concentration camps? When you write, you don't think about the content, you think about the sentences, the grammar, the syntax, the rhythm. It's like a painter. Hieronymus Bosch was able to paint Hell by thinking how this black would go with that red. It's the same with writing."

Το μυθιστόρημα εχει παραλληλιστεί από μερίδα κριτικών με "έργα-ποταμούς" μεγάλων, κλασικών συγγραφέων πχ Δάντης, Τολστόη, Ουγκώ, Ντοστογιέφσκι. Από άλλη μερίδα κριτικών έχει κατακριθεί με έντονο τρόπο πχ "πορνογραφία του ολοκαυτώματος", "ο σκοπός του είναι απλά να σοκάρει".


(Pope's screaming head, Francis Bacon)
*
Η προσωπική μου γνώμη, όμως, είναι το μέγεθος του βιβλίου, σε συνδυασμό με το θέμα, μπορεί να δρά αποτρεπτικά προς τους επίδοξους αναγνώστες. Στην διάρκεια της ανάγνωσης ένοιωσα συχνά έντονη κούραση καθώς και την επιθυμία να το παρατήσω. Χρειάστηκε να επιμείνω αρκετά και να πιέσω τον εαυτό μου για να το τελειώσει. Νομίζω ότι πολλές λεπτομέρειες θα μπορούσαν να λείπουν και ο όγκος του βιβλίου να συμπυκνωθεί στο μισό. Επίσης, είναι ιδιαίτερα κουραστική η συνεχής αναφορά στους στρατιωτικούς βαθμούς, τους τεχνικούς όρους και τις υπηρεσίες της γερμανικής γραφειοκρατίας και μάλιστα στη γερμανική γλώσσα.

*
Το θέμα είναι ιδιαίτερα λεπτό. Ο ήρωας φέρεται να μην έχει μετανοιώσει για τίποτα. Εκτελούσε απλά διαταγές. Ηταν αναγκασμένος να συμμετέχει, είτε απλά με τη παρουσία του είτε έμπρακτα, στο "σφαγείο" του ναζισμού:
"σε καιρό πολέμου ο πολίτης χάνει ένα από τα θεμελιώδη δικαιώματά του, το δικαίωμα να ζεί...αλλά σπάνια επισημαίνουν ότι ο πολίτης χάνει ταυτόχρονα ένα ακόμη δικαίωμα...το δικαίωμα να μην σκοτώνει...Στις περισσότερες περιπτώσεις, ένας άντρας που στέκεται όρθιος πάνω από έναν ομαδικό τάφο δεν έχει ζητήσει να βρίσκεται εκεί πιο πολύ από κάποιον που, νεκρός ή ετοιμοθάνατος, κείται στο βάθος του τάφου"... Βέβαια, αυτός που βρίσκεται στο βάθος του τάφου δεν έχει καμία δυνατότητα επιλογής ή διαφυγής, ενώ ο δήμιος, αν νοιώσει τη βοή του ανθρωπισμού μέσα του, μπορεί να επιλέξει να παρακούσει τις εντολές (επισύροντας βέβαια κάποια ποινή για την ανυπακοή του).

Επίσης τίθεται το θέμα της "κοινοτοπίας του κακού"(όπως το είχε θέσει η Χάνα Άρεντ με αφορμή τη δίκη του Αιχμαν). (Αλλωστε σ`ένα μεγάλο μέρος του βιβλίου δεν παύει να μιλά για μετριότατη, άχρωμη προσωπικότητα του Άιχμαν).

"Ο Μάιστερ Εκχαρτ έχει γράψει: Ενας άγγελος στη Κόλαση πετάει μέσα στο δικό του μικρό σύννεφο του Παραδείσου. Πάντα σκεφτόμουν ότι και το αντίθετο είναι αληθινό, ότι ένας δαίμονας στο Παράδεισο πετάει μέσα στο δικό του μικρό σύννεφο της κόλασης.
Όμως δε πιστεύω ότι είμαι ένας δαίμονας....
Είμαι ένας άνθρωπος όπως οι άλλοι, είμαι ένας άνθρωπος όπως εσείς.
"

Αυτό που τον ενδιαφέρει δεν μόνο η συγκεκριμένη περίπτωση (ναζιστική θηριωδία, γενοκτονία των Εβραίων)αλλά κάθε παρόμοια μορφή οραγνωμένης θηριωδίας πχ Ρουάντα, Κονγκό, Τσετσενία...
« j'aurais pu prendre des exemples plus récents que j'ai vécus de près, au Congo, au Rwanda, en Tchétchénie. Mais j'ai pris les nazis pour prendre un cas de figure où le lecteur ne pourra pas se défausser en prétextant que “Ah ! ce sont des Noirs ou des Chinois”. Il fallait ancrer ce récit chez des gens comme nous pour empêcher le lecteur de prendre de la distance. »

"Στη πραγματικότητα ζούμε στο χειρότερο κόσμο που θα μπορούσε να υπάρχει. Ασφαλώς ο πολεμος τελείωσε. Και σε όλους έγινε μάθημα: ποτέ πια πόλεμος. Είστε, όμως, βέβαιοι ότι κατάλαβαν όλοι το μάθημα;"

+

http://erea.revues.org/257 Portrait of the Writer as a Traitor: the French Purge trials (1944-1953) Gisèle SAPIRO

4 comments:

  1. Έγραψα σχόλιο μα δυστυχώς για κάποιο λόγο χάθηκε..
    Δεν έχω διαβάσει το βιβλίο, κυρίως εξαιτίας του όγκου του.. Έχω διαβάσει συνεντεύξεις του συγγραφέα, όπου μου έκανε αυτό ακριβώς εντύπωση..ο χρόνος που αφιέρωσε στην έρευνα και στη γραφή του! Καταλαβαίνω απο όσα αναφέρεις, πως καθώς το διαβάζεις, σου δίνει την εντύπωση πως έγραψε......και την παραμικρή λεπτομέρεια που βρήκε στην έρευνα!! :) Αυτό όντως μπορεί να κάνει κουραστική την ανάγνωση..

    Το βιβλίο πάντως θα διαβαστεί, μάλλον προς το καλοκαίρι..ευχαριστώ για την εξαιρετική παρουσίαση..και τα ενδιαφέροντα αποσπάσματα..

    ReplyDelete
  2. Σ`ευχαριστώ πολύ για το (διπλό σου)σχόλιο. Η ανάγνωση αυτού του βιβλίου αποτελεί μια πολύ ιδιαίτερη εμπειρία. Πάντως, δεν σου το προτείνω για το καλοκαίρι. Ο χειμώνας του ταιριάζει καλύτερα.

    ReplyDelete
  3. Αν κατάλαβα καλά το διάβασες παράλληλα με το γαλλικό κείμενο. Ή όχι; Αν ναι, ποια είναι η γνώμη σου για τη μετάφραση;
    Το βιβλίο δεν το έχω αλλά λίγο ο ντόρος που έγινε γι αυτό, λίγο το νεαρό της ηλικίας του συγγραφέα (προτιμώ τους νεκρούς ή τους υπερήλικες!!!) και κυρίως το απωθητικό της εληνικής έκδοσης (απεχθάνομαι τις εκδόσεις Λιβάνης), με απέτρεψαν από το να το πάρω...
    Η υπόθεση έχει ενδιαφέρον ίσως και η μουσική δομή (που δεν αποκλείεται να είναι τραβηγμένη από τα μαλλιά) αλλά τα αποσπάσματα που παραθέτεις δεν μου εμπνέουν εμπιστοσύνη για τη γραφή του...

    ReplyDelete
  4. Ξεκίνησα την ανάγνωση στο πρωτότυπο, όμως έκανα το λάθος ν`αγοράσω το βιβλίο από τις εκδόσεις folio, που είναι ένα είδος εκδόσεων τσέπης, σε μικρό format. Γρήγορα κατάλαβα πόσο δύσχρηστο ήταν το μικρό μέγεθος για ένα τόσο ογκώδες έργο. Ετσι αναγκαστικά πέρασα στο λιγότερο κακό, τις εκδόσεις Λιβάνη (συμφωνώ με την άποψή σου. Ετσι δεν μπορώ να εκφράσω εμπεριστάτωμένη άποψη για τη μετάφραση. Ισως μόνο ένα σχόλιο, ότι στα σημεία που ο λόγος γίνεται πιο φιλοσοφικός ή ποιητικός, στο πρωτότυπο υπάρχει ένας εσωτερικός ρυθμός που δεν εκφράζεται ιδιαίτερα στη μετάφραση. Ομως αυτό σηκώνει πολύ συζήτηση.

    Τα αποσπάσματα που παραθέτω είναι όλα από το πρώτο κεφάλαιο, ενδεικτικά των προθέσεων του ήρωα-αφηγητή για το λόγο της συγγραφής αυτού του βιβλίου. Από κει και πέρα το ύφος ποικίλει, με πιο ψυχρά ή θερμά κομμάτια, με ακαδημαϊκή παράθεση γεγονότων ή με πιο φορτισμένη συγκινησιακα αφήγηση, με εσωτερικούς μονολόγους, ζωγραφική αναπαράσταση υπέροχων tableaux...Θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντικό έργο, ίσως όμως να ήταν υπερβολή τα δύο βραβεία που κέρδισε(αρκετοί Γάλλοι αντέδρασαν επειδή δόθηκαν τα βραβεία σ`εναν Αμερικάνο που γράφει στα γαλλικά) και η προβολή που του έγινε.

    Το κυριότερο ελάττωμα, κατά τη γνώμη μου, είναι ο πλατειασμός, θα μπορούσε να είχε χρησιμοποιήσει το μισό υλικό και να δώσει ένα πολύ πιο δυνατό και συμπυκνωμένο έργο.

    Αυτά προς το παρόν...

    ReplyDelete