Nancy Huston - Lignes de faille

Nancy Huston, Lignes de faille, Ed. Actes Sud, 2006, 484 pgs

Το βιβλίο είναι πολύ καλά δομημένο και μοιρασμένο σε τέσσερα μεγάλα κεφάλαια. Παρακολουθούμε την ζωή και τον εσωτερικό κόσμο τεσσάρων εξάχρονων παιδιών. Τέσσερις γενιές σε διαδοχή, τέσσερις διαφορετικές ιστορικά και κοινωνικά εποχές(από την ναζιστική γερμανία εως την εποχή της τρομοκρατίας λίγο μετά τους δίδυμους πύργους). Ξεκινάμε αντίστροφα με τον Solomon στα 2004, συνεχίζουμε με τον πατέρα του τον Randal 1982, την μητέρα του Randal την Sadie 1962 για να καταλήξουμε στην προγιαγιά του Solomon την Kristina(Εrra) 1944-45. Οσο προχωράει η αφήγηση, σαν αντίστροφη πυραμίδα, αποκωδικοποιούνται καταστάσεις και γεγονότα, ερμηνεύονται κι αιτιολογούνται συμπεριφορές, ρίχνεται φως στα μυστικά της οικογένειας και γενικά υπάρχει κορύφωση της συναισθηματικής φόρτισης. Γέφυρες ζωής πάνω από το ποτάμι της κληρονομικότητας και της διαδοχής, πάνω από τα ρεύματα της ιστορίας και του καθημερινού βίου.

Και τα τέσσερα παιδιά έχουν κάποια κοινά σημεία, κληρονομιά που μεταδίδεται από γενιά σε γενιά, πχ η χαρακτηριστική ελιά σε κάποιο σημείο του σώματός τους. Κι ενω για τους τρείς πρώτους αυτή η ελιά μοιάζει με κάποιο ταλισμαν που έχει σχεδόν μαγικές ιδιότητες και μπορεί να τους καθοδηγεί ή να τους βοηθά σαν την φωνή ενός φανταστικού φίλου, που τους κάνει ξεχωριστούς σε σχέση με τους άλλους, ο τελευταίος της αλυσίδας, ο Solomon (ή πιο σωστά η μητέρα του) αποφασίζει να την αφαιρέσει με χειρουργική επέμβαση(σημάδι των μοντέρνων καιρών και αποκοπή απο τις ρίζες).

Πολιτικές προεκτάσεις, αναφορές, άμεσοι και έμμεσοι σχολιασμοί με όχημα τις Γερμανο-εβραικές ρίζες μιας σύγχρονης αμερικάνικης οικογένειας. Αναφορά στην σύγχρονη τρομοκρατία, στις σχέσεις παλαιστινίων-εβραίων, αμερικανών-εβραίων, κριτική πάνω στην πολιτική της ναζιστικής Γερμανίας, η συλλογική ευθύνη και η ενοχή....

Η ψυχολογία του παιδιού, η αθωότητα και το χάσιμό της, η συνειδητοποίηση της ταυτότητας, η εξερεύνηση του περιβάλλοντος κόσμου, η διαμόρφωση του χαρακτήρα μέσα στον κλειστό πυρήνα της οικογένειας, η βία και η σκληρότητα που καμιά φορά αφήνουν το σημάδι τους ανεξίτηλο στο σώμα της πραγματικότητάς μας όσα χρόνια κι αν περάσουν....

Ο χρόνος, τα χρόνια, τα γεγονότα της τύχης και της ζωής, η αντίσταση, η νεότητα και τα γηρατειά. Σαν τους κύκλους στον κορμό ενός δέντρου, μπορεί να μην φαίνονται αλλά είναι εκεί, τίποτα δεν χάνεται....

Στο πρώτο κεφάλαιο ο Solomon παρακολουθεί έκπληκτος την πρόγιαγιά του να συναντά την γερμανίδα αδερφή της μετά από 6 δεκαετίες χωρισμού...τις παρακολουθεί, άρρωστες, ανήμπορες και γερασμένες, να συνεχίζουν τον παιδικό καβγά τους για μια γελοία κούκλα. Η σκηνή είναι έντονα φορτισμένη, θυμίζει θέατρο του παραλόγου και πικρή φάρσα. Μεταδίδει υπαρξιακό και συγκινησιακό "τρέμισμα" που το ξαναβρίσκουμε στο τελευταίο κεφάλαιο...όταν πιάνουμε το νήμα του καυγά στην την αρχή του...και τότε έχουμε την επιθυμία να επιστρέψουμε στο πρώτο κεφάλαιο για να ξαναδιαβάσουμε την σκηνή γνωρίζοντας τα πράγματα σε βάθος χρόνου.

Μεταφράζω μερικά αποσπάσματα:
Solomon:
"Hλιόλουστη Κυριακή, ήλιος, ήλιος, ο βασιλιάς ήλιος, Roi soleil...Sol, Solly, Solomon....Είμαι ένα κύμα φωτός, στιγμιαίο, αόρατο και παντοδύναμο που απλώνεται χωρίς προσπάθεια ως τις πιο σκοτεινές γωνιές του σύμπαντος....στα έξι μου χρόνια ικανός όλα να τα βλέπω, όλα να τα φωτίζω, όλα να τα καταλαβαίνω....
Ο θεός μου έδωσε αυτό το σώμα κι αυτό το μυαλό και πρέπει να τα φροντίσω με τον καλύτερο δυνατό τρόπο για να έχω το μεγαλύτερο δυνατό ώφελος. Ξέρω ότι έχει μεγάλα σχέδια για μένα, διαφορετικά δεν θα μ`εκανε να γεννηθώ στην πιο πλούσια πολιτεία της πιο πλούσιας χώρας του κόσμου, εφοδιασμένη με το πιο ικανό οπλικό σύστημα, ικανό να εξαφανίσει το ανθρώπινο είδος μ`ενα κλείσιμο του ματιού. Ευτυχώς που ο θεός και ο πρόεδρος Μπους είναι καλοί φίλοι. Φαντάζομαι τον παράδεισο σαν ένα μεγάλο Τέξας στον ουρανό με τον θεό να βολτάρει στο ράντσο του ...."
"Είμαι πραγματικά ευτυχής που γεννήθηκα αγόρι κι όχι κορίτσι, γιατί είναι πιο σπάνιο για τ`αγόρια να υποστούν βιασμό, εκτός κι αν είναι καθολικά, που ευτυχώς δεν είμαστε...."

Sadie:
"χαιδεύοντας την ελιά της στο εσωτερικό του αριστερού μπράτσου της, η μαμά ζεσταίνει την φωνή της με κλίμακες και αρπισμούς. Γι`αυτήν όμως δεν είναι σα να επαναλαμβάνει ξερά την αλφάβητο, είναι πιο πολύ "χαρά", σα να τρέχεις με γυμνά πόδια σε μια μεγάλη αμμουδιά. ...η φωνή της μαμάς γλιστρά ανάμεσα στην μουσική και φτάνει ως τον ουρανό. Πάνω σ`έναν βίαιο ρυθμό κατεβαίνει από τις ψηλές νότες, τραγουδισμένες με συγκινητική γλυκύτητα μέχρι τα βαθιά και σκοτεινά νερά από τις χαμηλές νότες, όπου αναστενάζει σαν η ζωή να την εγκαταλείπει σιγά σιγά. Κάποιες φορές κάνει έναν θόρυβο με τα χείλη της σαν φελός που πετάγεται κι άλλες φορές χτυπά το στήθος της με το χέρι της για να κάνει πιο εμφατική την μουσική που ξεχύνεται από τον λαιμό της....η φωνή της διηγείται μια ιστορία, οχι μόνο την ιστορία της δικής της ζωής αλλά αυτήν της ανθρωπότητας, με τους πολέμους, τις πείνες, τις μάχες και τις δοκιμασίες, τους θριάμβους και τις ήττες. Αλλές φορές χύνεται σε κύματα απειλητικά σαν ωκεανός φουσκωμένος από την καταιγίδα, άλλες φορές σαν καταρράκτης τρώγοντας την απόσταση προς την χαράδρα, χτυπώντας πάνω στους βράχους με βιασύνη μέσα από ένα χάος αφρών προς την σκοτεινή κοιλάδα από κάτω. Σχεδιάζει πάνω απ`το κεφάλι μου χρυσαφένιους κύκλους σαν τα δαχτυλίδια του Κρόνου...θρηνεί κι αναριγεί, γλιστρώντας απαλά γύρω από ένα Fa grave σαν τον κισσό γύρω από το κορμό του δέντρου...για να βυθιστεί στο τέλος στα μπλε κρυστάλλινα νερά της συγχορδίας του Sol ματζόρε....Είναι μοναδική η μητέρα μου, μια μεγαλοφυία, μια θεά του τραγουδιού στην πιο αγνή μορφή της. Αν η δασκάλα μου της μουσικής μπορούσε να την ακούσει θα πάθαινε αποπληξία και θα πέθαινε επιτόπου, αναγκασμένη να παραδεχτεί πόσο άχρηστη ήταν η δική της μουσική...."