Η κουλτούρα του φαγητού...

Nicole Mones, Ο τελευταίος Κινέζος σεφ, Μελάνι 2008, Μετάφραση Μυρσίνη Γκανά, σελ 413 (μυθιστόρημα).

Μέσα από την προσωπική ιστορία αναζήτησης μιας Αμερικανίδας στη Κίνα και την γνωριμία και επαφή της μ`έναν κινέζο σεφ, σκιαγραφούνται οι βάσεις, οι κατευθύνσεις και οι τονισμοί της κινέζικης γαστρονομίας και της κουλτούρας του φαγητού.

Μια Αμερικανίδα αρθρογράφος γευσιγνωσίας , η σαραντάρα, χήρα Μάγκι ΜακΕλρόι, πηγαίνει στην Κίνα για δύο λόγους. 1) Να αναζητήσει την αλήθεια για μια καταγγελία πατρότητας σε βάρος του νεκρού άντρα της, απ`ότι φαίνεται είχε παράνομο δεσμό και παιδί στην χώρα. 2) Να πάρει συνέντευξη από έναν κινέζο σεφ, απόγονο μιας γενιάς αυτοκρατορικών σεφ, για να την δημοσιεύσει στο περιοδικό που εργάζεται. Αυτοί είναι οι δύο κινητήριοι μοχλοί που κάνουν την πλοκή να κινείται και ν`αρθρώνεται. Από κει και πέρα έχουμε διάφορες παρένθετες ιστορίες κι εμβόλιμες φωνές: ένας διαγωνισμός μαγειρικής, η ζωή του κινέζου σεφ και η σχέση του με την παράδοση, τους θείους του και τον πατέρα του, η παράδοση της αυτοκρατορικής κουζίνας και τα εμβόλιμα κομμάτια από ένα (φανταστικό)βιβλίο ιστορίας και τεχνικής της κινέζικης μαγειρικής, η αμερικάνικη παροικία και οι σχέσεις της με τους γηγενείς, η οικογένεια και οι δομές στην σύγχρονη κινέζικη κοινωνία...

Η αφηγήτρια κάνει ουσιαστικά ένα ταξίδι αυτογνωσίας. Ζυγίζει το παρελθόν και το μέλλον της, δεν θέλει ν`αφήσει σκιές και ασάφειες πάνω σε ότι έχει ζήσει ως τώρα. Αφήνεται στις νέες γεύσεις μιας διαφορετικής κουζίνας κι ενός διαφορετικού πολιτισμού κι αφήνει μια νέα σχέση να διαπεράσει τα σύνορα της μόνωσης και του πένθους.. Μαθαίνει κι αφήνεται.

Χωρίς να είναι κάτι εξαιρετικό, είναι ένα ευχάριστο ανάγνωσμα για όλες τις ώρες. Τέρπει την φαντασία και δίνει σημαντικές πληροφορίες για την αισθητική, τις δομές και τις ιδιαιτερότητες της κινέζικης κουλτούρας για το φαγητό και την γαστρονομία, αλλά και για πλευρές της κοινωνικής ζωής, του πολιτισμού και της ιστορίας της Κίνας. Βέβαια κάποιες φορές το αληθινό μοιάζει αληθοφανές ή σχεδόν σκηνοθετημένο, κυρίως σε ότι έχει να κάνει με την παράλληλη προσωπική ιστορία της ηρωίδας. Σε κάποια σημεία θυμίζει αμερικάνικη ταινία. Αλλά γενικά είναι απολαυστικό και μπορεί να σου ανοίξει την όρεξη και να σε ωθήσει στην κουζίνα για πρακτική.

-----------------------------

« Δάγκωσε άλλο ένα κομμάτι κοτόπουλο, χυμώδες, μαλακό, άψογο. Την έκανε να λιώνει, την παρηγορούσε. Της έδινε μια στέγη πάνω από το κεφάλι της και μια ζεστασιά γύρω της που την έκανε να νιώθει ότι , αν και η αγωνία της ήταν ακόμη εκεί μαζί της, ήταν, για λίγο, κάτι που μπορούσε να αντέξει. Έκλεισε τα μάτια της απολαμβάνοντας την ανακούφιση….»122

«Έχουμε τα κλασικά ιδεώδη σχετικά με τη γεύση και την υφή…
Τέχνασμα. Ψευδαίσθηση. Το φαγητό πρέπει να είναι κάτι παραπάνω από απλή τροφή. Θα πρέπει να προκαλεί και να εξιτάρει το μυαλό. Έχουμε πολλά πιάτα που φτάνουν στο τραπέζι μοιάζοντας με κάτι και αποδεικνύεται πως είναι κάτι άλλο….Προσπαθούμε να ξεγελάσουμε για μια στιγμή αυτόν που τρώει. Αυτό προσθέτει ένα διανοητικό παιχνίδι στο γεύμα….
Πες το θέατρο. Τα πάντα στη κινέζικη κοινωνία έχουν να κάνουν με το θέατρο. Όχι μόνο το φαγητό. Υπάρχει επίσης η θεραπευτική προσέγγιση. Χρησιμοποιούμε το φαγητό για καλύτερη υγεία…Πιστεύουμε πως κάθε συστατικό διαθέτει ορισμένες αρετές –θερμό, ψυχρό, ξηρό. Υγρό, ξινό, καυτερό, πικρό, γλυκό κτλ. Και πιστεύουμε ότι πολλά προβλήματα οφείλονται στο ότι αυτά τα στοιχεία δεν βρίσκονται σε ισορροπία. …» σελ 61





*Στο τέλος υπάρχει σημείωμα της συγγραφέως που μιλά για την ζωή της στην Κίνα και τις δουλειές που έκανε εκεί. διευκρινίζει ότι ο τελευταίος Κινέζος σεφ είναι έργο μυθοπλασίας. Ευχαριστεί τους ανθρώπους που την βοήθησαν να καταλάβει την κινέζική κουζίνα, σεφ και μη, και παραθέτει κάποια βασικά βιβλία που συμβουλεύτηκε.

http://nicolemones.com/index.php

http://calitreview.com/227

http://www.kqed.org/arts/programs/writersblock/episode.jsp?essid=16980