Saturday, July 4, 2009

Jeanne Benameur, Laver les ombres, Actes Sud 2008, 159 pages



Στην αρχή του βιβλίου δίνεται η εξήγηση για τον τίτλο, Πλύνε τις σκιές, μια τεχνική έκφραση από τον χώρο της φωτογραφίας που σημαίνει να ρίξεις φώς σ΄ένα πρόσωπο για να απομακρύνεις τις σκιάσεις και να δημιουργήσεις ένα καθαρό πορτραίτο.

  • Και πράγματι το βιβλίο φωτίζει το παρελθόν και την προσωπικότητα των δύο βασικών προσώπων που είναι η Λέα, νεαρή χορεύτρια και η μητέρα της με τα δύο ονόματα Ρομιλντα-Σουζαν. Στο πρώτο μισό του βιβλίου παρακολουθούμε την Λέα, μαθαίνουμε για την σχέση της με τον χορό και την κίνηση, ακούμε την σκέψη της, τον τρόπο της να αντιλαμβάνεται και να προσεγγίζει τα πράγματα, την σχέση της με τον Μπρούνο που είναι ζωγράφος και σε αντίθεση με την Λέα δουλεύει με την ακινησία και την γύμνια των σωμάτων που του χρησιμεύουν για μοντέλα. Στο δεύτερο μισό του βιβλίου η Λέα επιστρέφει στην πόλη που γεννήθηκε για να βοηθήσει την μητέρα της κατά την διάρκεια μιας δυνατής κι επικίνδυνης καταιγίδας. Παρακολουθούμε τις δύο γυναίκες να πλησιάζουν η νια την άλλη και να αποκαλύπτουν τα μυστικά τους. Επώδυνες εκμυστηρεύσεις.
  • Ο ρόλος του συγγραφέα μοιάζει με του φωτογράφου πορτραιτίστα που όχι απλά φωτογραφίζει το γνώριμο και ορατό προσωπείο αλλά φωτίζει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και την ουσία των προσώπων-χαρακτήρων, φέρνει στην επιφάνεια εκφράσεις και σημάδια του βαθύτερου ψυχισμού. Το καθημερινό και το προφανές καμιά φορά κρύβουν εκπλήξεις.
  • Συχνά επίσης, κατά την διάρκεια της ανάγνωσης, έχουμε την αίσθηση ότι ο συγγραφέας έχει τον ρόλο του σκηνοθέτη, που καθοδηγεί και στήνει στις λεπτομέρειες τις σκηνές, οπτικοί πίνακες που ενορχηστρώνονται με μαεστρία με βάση τις προοπτικές και τις οπτικές γωνίες που έχει στο μυαλό του, σα να μας παίρνει από το χέρι και σα να ψιθυρίζει στο αυτί μας, να κατευθύνει το βλέμμα και την προσοχή μας.
  • Κι όλα αυτά αβίαστα και απλά, ακολουθώντας τα απαλά ρεύματα της αφήγησης, μ'έναν λόγο τόσο ποιητικά υφασμένο που συχνά ξεφεύγει από τα όρια του πεζού λόγου, νοηματικά και συντακτικά.
"L'histoire est d'une beauté étrange et la langue comme moulée aux corps des personnages"
"Η ιστορία είναι παράξενα όμορφη και η γλώσσα σαν πλασμένη/χυμένη στο σώμα των ηρώων"

"Alors le mot 'caillou'. Elle le répète en silence comme si elle appelait des petites bêtes à nourrir; en écoutant bien le son. Le KA qui ouvre large et le son ILL qui relie comme la salive lie tous les mots dans la bouche, leur permet de glisser du dedans au dehors. Le OU qui clôt la bouche en attente. Quand ell prononce bien 'caillou' à l'intérieur d'elle, elle est petite, elle se penche sur le sable, ses doigts saisissent quelque chose que le vent et la mer ont roulé.
.....C'est du temps durci.
.....Elle se leste.
.....Ca va.
Cail-lou. Cail-lou. Lea rythme sa marche dans la grande ville..."

"Λοιπόν η λέξη caillou-χαλίκι. Την επαναλαμβάνει σιωπηλά σα να καλεί μικρά ζωάκια για να τα ταίσει, ακούγοντας με προσοχή τον ήχο. Το ΧΑ που ανοίγει πλατιά, το ήχο ΛΙ που συννέχει όπως το σάλιο ενώνει όλες τις λέξεις μέσα στο στόμα και τους επιτρέπει να γλιστράν από το μέσα προς τα έξω. Το ΚΙ που κλείνει το στόμα σε αναμονή. Οταν προφέρει προσεχτικά την λέξη "χαλίκι" μέσα της, γίνεται μικρή, γέρνει πάνω στην άμμο, τα δάχτυλά της αγγίζουν κάτι που ο άνεμος και η θάλασσα έχουν τυλίξει. Είναι χρόνος πετρωμένος...."

  • Ο χορός, η κίνηση, η γείωση με το έδαφος, η πτήση στον αέρα, ο ορισμός και η χαρτογράφηση του γύρω χώρου από το σώμα, οι δονήσεις μέσα στην ύλη του σώματος, ο συγχρονισμός με την μουσική, ο ΡΥΘΜΟΣ που οδηγεί, η αναπνοή που διαστέλλεται και συστέλλεται, η κατανόηση του κόσμου μέσα τους οριζόντιους και κάθετους άξονες μιας σωματικής λογικής. Το σώμα αγγίξιμο όριο της ψυχής, το σώμα που σκληραίνει και πετρώνει από τον χρόνο και την οδυνηρή μνήμη.Οριο και περίγραμμα.
"Il lui faut saisir la façon dont son corps va s'articuler au monde....elle TISSE ses liens avec l'air. Une grammaire sensible, improbable...elle s'orient...son corps se déploie...Danser c'est altérer le vide. Pourquoi inscrire un mouvement dans le rien...Il faut qu'elle TRACE avec son corps, les lignes qui permettent d'intégrer l'espace. Seule la beauté du mouvement peut le sauver....Le violoncelle étire chacun de ses gestes. Dans cet étirement, l'erreur ne pardone pas. Toute est amplifié. Entre l'air et elle, il faut que ça sonne JUSTE. Incorporer l'exigence de chaque note...La JUSTESSE du mouvement justifie son souffle sur terre. La concentration totale sur chaque vibration d'archet et une ABSENCE tout aussi totale à soi-même...un moment de grace".

"comme lorsque elle tient un équilibre, la pensée tout entière concentrée sur le POINT SECRET où elle s'arrime, là, derrière la nuque, central, chaud, intouchable".
"όπως την στιγμή που κρατά μιαν εσωτερική ισσοροπία, η σκέψη της ολόκληρη συγκεντρωμένη σ΄αυτό το κρυφό σημείο με το οποίο συγχρονίζεται, εκεί, πίσω από τον αυχένα, κεντρικό, ζεστό, ανέγγιχτο".

  • H ταυτότητα, η γλώσσα, η γλώσσα του σώματος, η ιδιαίτερη γλώσσα της μητέρας της, τα ιταλικά, όπου βρίσκει καταφύγειο κι απομόνωση, όπου βρίσκει τις μνήμες της παιδικής της ηλικίας...
  • Η θύελλα και η ταραχαχή του ανέμου και της θάλασσας αντηχούν την ψυχική ταραχή των ηρώων, το σπίτι που κινδυνεύει και προφυλάσσει, μια κιβωτός μέσα στην νύχτα που επιτρέπει σε μανα και κόρη να ξαναβρούν τουσ εαυτούς τους, την επαφή μεταξύ τους, μέσα από την αποκάλυψη των μυστικών, μέσα από την απάντηση των ερωτημάτων και των χρόνιων σιωπών....
  • Η λυτρωση...

No comments:

Post a Comment